سایت جـامع آستـان وصـال شامل بـخش های شعر , روایت تـاریخی , آمـوزش مداحی , کتـاب , شعـر و مقـتل , آمـوزش قرآن شهید و شهادت , نرم افزارهای مذهبی , رسانه صوتی و تصویری , احادیث , منویـات بزرگان...

زبانحال امام محمد باقر علیه‌السلام قبل از شهادت

شاعر : محمود ژولیده
نوع شعر : مرثیه
وزن شعر : مفعول فاعلات مفعول فاعلات
قالب شعر : مربع ترکیب

من بر فَلَک امامم من بر مَلَک شهودم            ذکر عَـلَی الـدَّوامـم من معـنی سجـودم

هم شـاهـد قـیـامـم هـم شـاهــد قـعــودم            هم مَـظهـر وجـودم هم مُـظهـر وجودم


نـور شـهــود و غــیــبـم آئـیــنـۀ قـلــوبـم

من باقر العـلـومم من کـاشـف الکـروبـم

من حجّـت خـدایـم تـفـسـیـر هـل اتـایـم            دلـبـند مرتـضایـم فـرزنـد مصـطـفـایـم

نـور دل حـسـیـنـم سـجــاد را عـطـایـم            من یـادگـار درد و غـم هـای کـربـلایـم

تـاریـخ کـربـلا را بـایـد ز من بـجــوئیـد

گـاهی میان روضه از قــول من بگوئید

من چار ساله بودم  دیـدم غـم و بلا را            می دیـدم از مـدیــنـه تـا شـام ابـتـلا را

کس همچو من ندیـده مـظلـوم مبتلا را            تصویر زنـده دیـدم اوضاع کـربـلا را

آئــیــنۀ خــدا را در زیــر ســمّ مــرکـب

رأس ز تن جـدا را در پیش چــشم زینب

دیـدم به روی نـیـزه هـجـده سر بُـریده            در قـتـلـگــاه دیـدم یک حـنجـر دریـده

خورشید کاروان را دیدم به اشک دیده            دیدم که از جسارت رنگ عمـو پریده

بر ناقه های عـریان بـریان دل زنـان بود

چـشـمان غـیـرت ما گـریان بـانـوان بود

من دیده ام در آتش با اشک دختران را            از خـیمه ها فرار اطفـال و مـادران را

هم ناله های عمه، هم اشک خواهران را            بر نیـزه های خـونین رأس برادران را

با نـیــزه آشنــایــم با تــازیــانــه هــمــدم

با کعب نِی انـیــسم بـا آه و نـاله مَـحــرم

من در تمام این راه در سوز و آه بودم            با اشک و آه حسرت غـرق نگـاه بودم

هـمـراه عـمـه زینب در قـتـلگـاه بـودم            در حـلـقه های آتش در خیمه گـاه بودم

ماتم کشـیده ام من، سیــلی چـشیـده ام من

تهـمت شنیـده ام من، بس داغ دیـده ام من

منزل به منزل از غم مُردم در این اسارت            از بس به عمه هایم شد از جفا جسارت

روحـیـۀ لطیفم خورد از ستـم خسارت            گاهی لباس و گاهی گهواره رفت غارت

دشمن به بی حیایی بر عمه، در حضورم

با تهمت کنــیـزی زد لطمه بر غــرورم

خواهد پیام ما را هر کس دهد به عالم            یــاد غــم و بــلا را بـایـد کـنـد دمــادم

حتی کند مـنا را مـاتـم سـرای این غـم            جـوئـید کـربـلا را در خـیــمـۀ مـحـرّم

یـاری کـنید ما را با روضه های غربت

گـاهی کـنـار پـرچـم گاهی کـنـار تـربت

نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما با توجه به وجود ایراد یا ضعف محتوایی و معنایی در مصرع اول بیت؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور رفع ایراد موجود و همچنین انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.



من دیده ام خــدا را پامــال سمّ مــرکب             رأس ز تن جدا را در پیش چشم زینب


بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما با توجه به وجود ایراد محتوایی در عدم رعایت شأن اهل بیت؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور رفع ایراد موجود و حفظ بیشتر حرمت و شأن اهل بیت که مهمترین وظیفه هر مداح است؛ بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.



من دیده ام هجوم دشمن به دختران را            از خیمه ها فرار اطفال و مــادران را


بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما به دلیل مستند نبودن و یا تحریفی بودن مطالب و مغایرت با روایات معتبر؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور اجتناب از گناه تدلیس یا تحریف سخان ائمّه؛ بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.



با بوته ها هم آغوش، جان داده خواهران را            بر نیزه های خونین رأس برادران را


بیت زیر دارای ایراد محتوایی است و به غارت رفتن آبروی اهل بیت صحیح نیست و نوعی توهین است لذا تغییر داده شد



روحیــۀ لطیفم خورد از ستـم خسارت            گاهی لباس و گاهی رفت آبرو به غارت